Θεσμικό - Νομικό Πλαίσιο Προστασίας

Τα εξαιρετικής σημασίας οικοσυστήματα του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης (ΕΠΟΡ) συνετέλεσαν στην υπαγωγή εκτεταμένων ή μικρότερων περιοχών σε διάφορους καταλόγους προστατευόμενων περιοχών και στην προστασία της από μία σειρά διεθνών συνθηκών και ρυθμιστικών πράξεων. Συγκεκριμένα, 7 περιοχές έχουν ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000 βάσει των ευρωπαϊκών Οδηγιών 92/43/ΕΟΚ (και την τροποποίηση της ΦΕΚ 645 Β΄/11-04-2008) και 79/409/ΕΟΚ, όπως κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ (2 Ζώνες Ειδικής Προστασίας-ΖΕΠ για την προστασία των ειδών ορνιθοπανίδας και 5 Ειδικές Ζώνες Διατήρησης-ΕΖΔ), 2 περιοχές έχουν χαρακτηριστεί ως Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης, 7 ως Καταφύγια Άγριας Ζωής βάσει της εθνικής νομοθεσίας και 3 περιοχές έχουν χαρακτηρισθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως Βιογενετικά Αποθέματα. Με τον Ν. 4519/2018 στην περιοχή ευθύνης της Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Νέστου – Βιστωνίδας και Ροδόπης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. και εκτός του ΕΠΟΡ έχουν ενταχθεί επιπλέον 3 ΕΖΔ, 2 ΖΕΠ και 3 ΚΑΖ (κατά μέρος και μόνο οι περιοχές που βρίσκονται εντός της ΠΕ Δράμας).

 

Δίκτυο NATURA 2000

 

Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ)

 

Εντός ΕΠΟΡ

 

  • GR1120003 «OROS CHAINTOU - KOULA KAI GYRO KORYFES» (3378,32 ha)
  • GR1140001 «DASOS FRAKTOU» (7325,2 ha)
  • GR1140002 «RODOPI (SIMYDA)» (6939,92 ha)
  • GR1140003 «PERIOCHI ELATIA, PYRAMIS KOUTRA» (7221,36ha)
  • GR1140004 «KORYFES OROUS FALAKRO» (9964,32 ha)

 

Εκτός ΕΠΟΡ

  • GR1150005 Τμήμα της περιοχής με τίτλο «KORYFES OROUS PANGAIO» που είναι εντός της ΠΕ Δράμας (9043,65 ha)
  • GR1260005 Τμήμα της περιοχής με τίτλο «KORYFES OROUS ORVILOS» που είναι εντός της ΠΕ Δράμας (2477,55 ha)

 

Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)

 

Εντός ΕΠΟΡ

 

  • GR1140008 «KENTRIKI RODOPI KAI KOILADA NESTOU» (106.422,82 ha)
  • GR1140009 «OROS FALAKRO» (24650,6 ha)

 Εκτός ΕΠΟΡ

  • GR1150011 Τμήμα της περιοχής με τίτλο «OROS PANGAIO KAI NOTIES YPOREIES TOU» που είναι εντός της ΠΕ Δράμας (18432,75 ha)

 

Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης

  • Παρθένο Δάσος Κεντρικής Ροδόπης (550 ha) ΦΕΚ 121Δ΄/80 (GR03)
  • Δάσος Οξιάς Τσίχλα Χαϊντού (18 ha). ΦΕΚ 121Δ΄/80 (GR03)

 

Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ)

Εντός ΕΠΟΡ

  • ΚΑΖ Ποταμού Νέστου
 
  • ΚΑΖ Αετορράχης
  • ΚΑΖ Φρακτού (Παρθένου Δάσους Παρανεστίου)
  • ΚΑΖ Τσανάκ Ντερέ
  • ΚΑΖ Δασικό Σύμπλεγμα Δρυμού
  • ΚΑΖ Γέρακα Ωραίου (μέρος)
  • ΚΑΖ Νευροκοπίου - Λειβαδακίου - Αχλαδιάς - Βώλακα - Γρανίτη (μέρος)

Εκτός ΕΠΟΡ

 

  • ΚΑΖ Ξηροποτάμου-Πετρούσας (μέρος)
  • ΚΑΖ Παγγαίου Όρους Επαρχίας Παγγαίου (μέρος)
  • ΚΑΖ Χαριτωμένης - Καλής Βρύσης

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Βιογενετικών Αποθεμάτων

  • Φυσικό Μνημείο Δάσους Οξιάς στην Τσίχλα -Χαϊντού Ξάνθης (18 ha)
  • Παρθένο Δάσος Παρανεστίου (500 ha)
  • Παρθένο Δάσος Κεντρικής Ροδόπης (550 ha)

 

Η αναγνώριση της οικολογικής σημασίας της περιοχής και η ανάγκη για τη διασφάλιση και διατήρηση ή την αποκατάσταση των τύπων οικοτόπων και των ειδών, σύμφωνα με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε ως αποτέλεσμα τη θεσμοθέτησή της ως Προστατευόμενη από την Ελληνική νομοθεσία με το Ν. 3044/2002 (ΦΕΚ 197 Α΄/ 27-08-2002, Άρθρο 13) με το όνομα «Προστατευόμενη Περιοχή Οροσειράς Ροδόπης». Ακολούθησε η εκπόνηση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης και η έγκριση αυτής από το ΥΠΕΧΩΔΕ το 2006 και ο χαρακτηρισμός της περιοχής ως Εθνικό Πάρκο με την ΚΥΑ 40379/01-10-2009 (ΦΕΚ 445 Δ΄/02-10-2009).Η ΚΥΑ 40379/01-10-2009 έχει ως σκοπό την προστασία, βελτίωση, διατήρηση, διαχείριση και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος της Οροσειράς Ροδόπης, καθώς επίσης και των αρχαιολογικών, ιστορικών, πολιτιστικών και αισθητικών στοιχείων της περιοχής, με την παράλληλη προώθηση και ανάπτυξη των πρόσφορων δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με την προστασία της φύσης και του τοπίου και τη συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης και εξέλιξής του. Έτσι, το Εθνικό Πάρκο, ανάλογα με τη οικολογική βαρύτητα και τον επιθυμητό βαθμό προστασίας των επιμέρους οικοσυστημάτων, χωρίζεται σε Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης, σε Περιοχές Προστασίας της Φύσης και σε Ζώνες Ειδικής Διαχείρισης, με τα κριτήρια του ν. 1650/1986 για την προστασία του περιβάλλοντος. Η ζωνοποίηση αυτή φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί:

 

ΖΩΝΗ

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΖΩΝΗΣ

ΠΕΡΙΟΧΗ

 

A1

Περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης

Παρθένο Δάσος Φρακτού

A2

Περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης

Τσίχλα

A3

Περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης

Γυφτόκαστρο – Κούλα

B1

Περιοχή Προστασίας της Φύσης

Περιοχή περιβάλλουσα τη Ζώνη Α1

B2

Περιοχή Προστασίας της Φύσης

Περιοχή περιβάλλουσα τη Ζώνη Α2

B3

Περιοχή Προστασίας της Φύσης

Αετορράχη-Στραβόρεμα

B4

Περιοχή Προστασίας της Φύσης

Αβαθής επίπεδος τυρφώνας, στη θέση Καλύβια Κούτρα, Δασικό Χωριό Ελατιάς.

B5

Περιοχή Προστασίας της Φύσης

Αβαθής επίπεδος τυρφώνας, Δασικό Χωριό Ελατιάς.

B6

Περιοχή Προστασίας της Φύσης

Δάσος σκλήθρου (Alnus incana), Ερείπια Βαθυρέματος

B7

Περιοχή Προστασίας της Φύσης

Κοίτη Στραβορέματος και εκατέρωθεν αυτής υπαλπικά-αλπικά λιβάδια, Ελατιάς

Γ1

Περιοχή Ειδικής Διαχείρισης Δασών Σημύδας

Σημύδας Ποταμών-Σιδηρόνερου-Νέστου

Γ2

Περιοχή Διαχείρισης Δασών Ερυθρελάτης - Δασικής Πεύκης

Δάση υψηλής παραγωγικότητας Ερυθρελάτης και Δασικής Πεύκης, Ελατιά

Γ3

Περιοχή Ειδικής Διαχείρισης Φαλακρού

Δασικές εκτάσεις όρους Φαλακρού

Γ4

Περιοχή Ειδικής Διαχείρισης Νέστου

Κοίτη τού ποταμού Νέστου από το Φράγμα τού Τεμένους έως την ελληνοβουλγαρική μεθόριο, 500 μ. εκατέρωθεν της κοίτης.

Γ5

Περιοχή Ειδικής Διαχείρισης Αρκουδορέματος – Χαϊντούς

Ευρύτερη περιοχή Αρκουδορέματος-Χαϊντούς

Γ6-Α

Περιοχή Ειδικής Διαχείρισης Συνδετικών Εκτάσεων του Εθνικού Δρυμού.

Περιοχή εξασφάλισης χωρικής συνέχειας ζωνών κύριας έκτασης Εθνικού Πάρκου

Γ6-Β

Περιοχή Αειφορικής Χρήσης και Ανάπτυξης

Η περιοχή που δεν περιλαμβάνεται στις παραπάνω ζώνες

 

Στις παραπάνω Ζώνες, και ανάλογα με τον επιμέρους χαρακτηρισμό τους, διαβαθμίζεται η ένταση της προστασίας και καθορίζονται ανάλογα οι επιτρεπόμενες δραστηριότητες από την ΚΥΑ 40379/01-10-2009. Οι Ζώνες Α, Β και Γ1, Γ2, Γ5 και Γ6-Α αποτελούν την κύρια έκταση του Εθνικού Πάρκου, ενώ οι Ζώνες Γ3, Γ4 και Γ6-Β την Περιφερειακή Έκταση του Εθνικού Πάρκου.(Χάρτης ΕΠΟΡ)